Uwaga! Kupię udziały w nieruchomościach

Uwaga!

Zadzwoń - 503 470 580

Adres e-mail - biuro@udzialy.waw.pl

Porady eksperta

Niegodność dziedziczenia – instytucja regulowana przez art. 928 IV księgi Kodeksu cywilnego (prawo spadkowe). Spadkobiercę wyłączonego od dziedziczenia z powodu uznania za niegodnego dziedziczenia, traktuje się w taki sposób, jak gdyby nie dożył otwarcia spadku.
Uznanie za niegodnego dziedziczenia może być dokonane wyłącznie przez sąd i tylko w przypadkach, kiedy spadkobierca^[1]:

• dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciw spadkodawcy;
• podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z powyższych czynności;
• umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub   przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez   kogoś podrobionego lub przerobionego.

Legitymację do domagania się uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia ma każdy, kto ma w tym interes prawny.  Z żądaniem tym można wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym powzięto  informację o przyczynie niegodności, jednakże nie później niż przed  upływem lat trzech od otwarcia spadku^[2].
Jeżeli jednak spadkodawca przebaczy spadkobiercy, który mógłby na   podstawę ww. przesłanek zostać uznany za niegodnego dziedziczenia, to   spadkobierca taki nie może zostać uznany za niegodnego^[3]. Jeżeli natomiast przebaczenie nastąpiło w chwili, kiedy spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, to przebaczenie takie jest skuteczne, pod warunkiem, że nastąpiło ono z dostatecznym rozeznaniem^[4].
Spadkobierca wyłączony od dziedziczenia z powodu uznania za   niegodnego dziedziczenia jest traktowany w taki sposób, jak gdyby nie   dożył otwarcia spadku^[5]. Przyjęta w ten sposób fikcja prawna  nie wyklucza dziedziczenia po zmarłym spadkodawcy przez osoby  uprawnione do dziedziczenia po osobie uznanej za niegodną dziedziczenia.  Tytułem przykładu: jeżeli uprawniony do dziedziczenia po spadkodawcy  jego syn zostanie uznany za niegodnego dziedziczenia, po spadkodawcy  dziedziczą jego małżonka i zstępni lub w ich braku, inni spadkobiercy.

Zapraszam do kontaktu -
tel. 503 470 580
email. biuro@udzialy.waw.pl

Porady eksperta

Dziedziczenie ustawowe – dziedziczenie według przepisów prawa spadkowego, mające miejsce, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu lub testament jest nieważny albo gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. Dziedziczenie ustawowe może odnosić się do całego spadku albo do jego części. Reguły dziedziczenia ustawowego opierają się na stosunku pokrewieństwa, małżeństwa lub przysposobienia.
W Polsce dziedziczenie ustawowe jest regulowane przepisami Kodeksu cywilnego w księdze czwartej pt. “Spadki”^[1].
Należy tu zwrócić uwagę na art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,  który stanowi: “Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku  wspólnym”. Tak więc połowa majątku pozostaje przy żyjącym współmałżonku  jako jego dotychczasowa własność, a masę spadkową tworzy druga połowa  majątku wspólnego, o ile nie zaszły okoliczności z § 2 tego artykułu.

Krąg spadkobierców

Kodeks cywilny w artykułach 931 – 935 zalicza do spadkobierców ustawowych: zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy, dziadków, pasierbów, gminę oraz Skarb Państwa.
Ostatnie zmiany w kręgu spadkobierców ustawowych zostały dokonane na podstawie ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks   cywilny (Dz. U. z 2009 r. Nr 79, poz. 662). W ramach przedmiotowej nowelizacji krąg spadkobierców ustawowych został poszerzony o pasierbów^[2].

Kolejność dziedziczenia ustawowego

Polskie prawo spadkowe określa kolejność w jakiej spadkobiercy ustawowi są powoływani do spadku.
W pierwszej kolejności do spadku zostają powołane dzieci spadkodawcy oraz małżonek.  Dziedziczą oni w częściach równych. Jednak ułamkowa część spadku   przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼. Oznacza to, że   jeśli mąż pozostawił po sobie żonę i dwoje dzieci, to wszyscy otrzymają po 1/3 spadku. Jeśli jednak pozostawiłby żonę i czworo dzieci, to żona otrzyma ¼ spadku a czworo dzieci pozostałe ¾ spadku.
Gdy dziecko spadkodawcy nie dożywa otwarcia spadku, jego udział   spadkowy przypada jego dzieciom w częściach równych. Czyli w momencie,   gdy spadkodawca pozostawia żonę, dwie córki oraz dwoje wnucząt po   wcześniej zmarłym synu; to żona dziedziczy ¼ spadku, obie córki po ¼  spadku, zaś oboje wnucząt pozostałą ¼ część spadku, która   przypadałaby na syna spadkodawcy.
We współczesnym prawie – w przeciwieństwie, np. do prawa   XIX-wiecznego – zniesiono dyskryminację dzieci nieślubnych i narodzonych  wskutek kazirodztwa. Dlatego też dzieci ze związków pozamałżeńskich, czy kazirodczych zachowują pełne prawa spadkobierców^[3].
W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych (dzieci naturalnych i przysposobionych), do spadku zostają powołani jego małżonek oraz jego rodzice.  Udział każdego z rodziców, który dziedziczy wraz z małżonkiem, wynosi ¼ spadku. Kodeks w art. 932 § 2 uprzywilejowuje matkę spadkodawcy w   sytuacji, gdy nie zostało ustalone ojcostwo. W takim przypadku bowiem   dziedziczy ona ½ spadku a małżonek pozostałą połowę. Rodzice przejmują  cały spadek w razie, gdy spadkodawca nie pozostawił ani dzieci, ani   małżonka.
Kolejno art. 932 § 4 mówi, iż w razie, gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, to w jego miejsce wchodzi rodzeństwo spadkodawcy,  dziedzicząc część przypadającą rodzicowi w częściach równych. Zarazem –  wedle art. 933 – udział małżonka, który dziedziczy wraz z rodzicami,   rodzeństwem, czy zstępnymi rodzeństwa współmałżonka, zawsze wynosi   połowę spadku. W ten sposób przepisy chronią interes małżonka, który w   czasie życia spadkodawcy przyczyniał się do wzrostu jego majątku   (majątku, który potem wszedł w skład spadku).
Czyli w przypadku, gdy mąż pozostawia żonę a oboje jego rodzice żyją;  to połowę spadku po nim obejmują rodzice a połowę wdowa. Jeśli umiera mąż, pozostawiając żonę a żyje jego matka oraz trzy siostry; to ½   spadku przypada żonie, ¼ matce, ¼ trzem siostrom.
Podział spadku komplikuje się w sytuacji, gdy do dziedziczenia powołani zostają zstępni rodzeństwa.  Taka sytuacja ma miejsce, gdy jedno z rodzeństwa, mające prawo do   spadku, nie żyje. Na przykład: zmarły mąż miał żonę, matkę, dwie siostry  oraz dwóch bratanków po zmarłym wcześniej bracie. W tej sytuacji ½   spadku dziedziczy żona, ¼ matka, zaś ¼ dwie siostry oraz dwóch   bratanków, którzy wchodzą w miejsce zmarłego uprzednio brata   spadkodawcy. Wówczas udział sióstr wynosi 1/3 z ¼, a udział bratanków ½ z 1/3 z ¼.
Wreszcie małżonek spadkodawcy obejmuje całość spadku, w razie  gdy zmarły małżonek nie posiadał ani rodziców, ani rodzeństwa, ani  zstępnych rodzeństwa (siostrzeńców, bratanków, siostrzenice, bratanice  itp.). Jednakże małżonek nie może dziedziczyć, jeśli spadkodawca  wystąpił za życia o orzeczenie rozwodu lub separacji,  a żądania te były uzasadnione. Owo wyłączenie następuje na mocy   orzeczenia sądu. Wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców  ustawowych, którzy zostali powołani do dziedziczenia w zbiegu z   małżonkiem. Termin do wytoczenia powyższego powództwa, to 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, jednakże nie dalej niż 1 rok od otwarcia spadku. Małżonek nie może dziedziczyć na  podstawie ustawy także wtedy gdy pozostawał w separacji ze spadkodawcą.
W następnej kolejności do spadku zostają powołani dziadkowie spadkodawcy. Dziedziczą oni spadek tylko wówczas, gdy spadkodawca nie   miał ani małżonka, ani rodzeństwa, ani zstępnych rodzeństwa. W sytuacji,  gdy w chwili otwarcia spadku żyją wszyscy dziadkowie (łącznie cztery   osoby), to dziedziczą w częściach równych. Jeśli natomiast, któreś z   dziadków nie dożyje otwarcia spadku, to udział spadkowy przypada jego   zstępnym (dalszym krewnym spadkodawcy). Jeżeli zaś któreś z dziadków nie  posiadało potomstwa, to udział tej osoby przypada pozostałym dziadkom (na zasadzie przyrostu) (art. 934 Kodeksu cywilnego).
Do Kodeksu wprowadzono również art. 934¹. Zgodnie z nim do dziedziczenia mogą być powołane dzieci małżonka spadkodawcy (pasierbowie),  ale tylko te, których oboje rodziców nie dożyło otwarcia spadku. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy spadkodawca nie miał rodziców,   rodzeństwa, ani krewnych. Podstawę dziedziczenia pasierbów stanowi   formalny stosunek powinowactwa, powstający z chwilą zawarcia przez   rodzica pasierba - spadkobiercy małżeństwa ze spadkodawcą. Dziedziczenie  pasierbów nie jest zależne od więzi uczuciowej łączącej ich ze   spadkodawcą lub brakiem istnienia tejże więzi^[4].
Gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy dziedziczy  wówczas, gdy spadkodawca nie pozostawił żadnych osób powołanych do  spadku z ustawy. Jeżeli natomiast ostatniego miejsca zamieszkania  spadkodawcy nie da się ustalić lub spadkodawca zamieszkiwał i zmarł za  granicą, to spadek przypada Skarbowi Państwa (art. 935 KC).

Zapraszam do kontaktu -
tel. 503 470 580
email. biuro@udzialy.waw.pl

Porady eksperta

Akt notarialny – szczególna forma dokumentu urzędowego potwierdzającego dokonanie określonej czynności prawnej. Akt notarialny zostaje sporządzony, jeżeli wymagają tego przepisy prawa  lub wynika to z woli stron. Niedochowanie formy aktu notarialnego w   sytuacji, gdy wymaga tego prawo, powoduje bezskuteczność czynności   prawnej (np. sprzedaży nieruchomości) i jej nieważność (nieruchomość nie  przejdzie na nabywcę) (zob. lex perfecta).
Do sporządzania aktów notarialnych uprawniony jest notariusz oraz – pod warunkiem uzyskania od Ministra Sprawiedliwości pisemnego upoważnienia wydanego na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych – polski konsul^[1]
Tryb sporządzania i postępowania z aktami notarialnymi określają, według prawa polskiego, artykuły 91-95 ustawy Prawo o notariacie. Akt notarialny powinien być sporządzony w języku polskim i zawierać:

• dzień, miesiąc i rok sporządzenia aktu, a w razie potrzeby lub na   żądanie strony – godzinę i minutę rozpoczęcia i podpisania aktu
• miejsce sporządzenia aktu
• imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a jeżeli akt sporządził zastępca notariusza – nadto imię i nazwisko zastępcy
• imiona, nazwiska, imiona rodziców i miejsce zamieszkania osób fizycznych, nazwę i siedzibę osób prawnych  lub innych podmiotów biorących udział w akcie, imiona, nazwiska i  miejsce zamieszkania osób działających w imieniu osób prawnych, ich  przedstawicieli lub pełnomocników, a także innych osób obecnych przy sporządzaniu aktu
• oświadczenia stron, z powołaniem się w razie potrzeby na okazane przy akcie dokumenty
• stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu
• stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany
• podpisy biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzaniu aktu
• podpis notariusza.

Jeżeli w akcie bierze udział osoba, która nie umie lub nie może   pisać, notariusz stwierdza, że osoba ta aktu nie podpisała, i podaje, z jakich powodów. Akt notarialny przed podpisaniem powinien być odczytany  przez notariusza lub przez inną osobę w jego obecności, a przy   odczytaniu aktu notariusz powinien się przekonać, że osoby biorące   udział w czynności dokładnie rozumieją treść oraz znaczenie aktu i akt   jest zgodny z ich wolą.
Oryginały aktów notarialnych nie mogą być wydawane poza miejsce ich   przechowywania (kancelarię notarialną), natomiast stronom oraz innym   osobom uprawnionym wydaje się wypisy aktu notarialnego, które mają moc   prawną oryginału. Wypis powinien być dosłownym powtórzeniem oryginału.   Wypis podpisuje notariusz i opatruje pieczęcią, a wypis mający więcej   niż jeden arkusz powinien być ponumerowany, połączony, parafowany i   spojony pieczęcią.
Formy aktu notarialnego wymagają m.in.:

• umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości i umowa  przenosząca własność, która zostaje zawarta w celu wykonania   istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności   nieruchomości (art. 158 kc)
• umowa o przedłużenie wieczystego użytkowania (art. 236 § 3 kc)
• umowa zobowiązująca do przeniesienia prawa wieczystego użytkowania i umowa przenosząca to prawo (art. 237 w zw. z art. 158 kc)
• oświadczenie darczyńcy przy umowie darowizny (art. 890 § 1 kc)
• umowa o dział spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość (art. 1037 § 2 kc)
• zrzeczenie się dziedziczenia przez przyszłego spadkobiercę ustawowego i uchylenie tego zrzeczenia (art. 1048 i 1050 kc)
• umowa spółki komandytowej (art. 106 kodeksu spółek handlowych), statut spółki komandytowo-akcyjnej (art. 131 ksh), umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 157 § 2 ksh), statut spółki akcyjnej (art. 301 § 2 ksh)
• umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Formy aktu notarialnego wymagało także złożenie oświadczenia woli  na piśmie przez osobę niemogącą czytać (art. 80 kc) – przepis ten  został zniesiony ze względu na utrudnianie sporządzania umów przez osoby   niewidome; przepis ten często bywał nadużywany i interpretowany   opacznie, w związku z czym Związek Niewidomych wystąpił o jego   nowelizację.
W formie aktu notarialnego może, ale nie musi, być sporządzony testament (art. 950 kc).
Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę aktu   notarialnego, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna   (art. 73 § 2 kc).

Zapraszam do kontaktu -
tel. 503 470 580
email. biuro@udzialy.waw.pl